Suriye’de halkın, Baas rejiminin işkencehanelerindeki yakınlarını umutsuz bekleyişi sürerken hastane önlerinde de uzun kuyruklar var. Şam merkeze 30 kilometre uzaklıktaki Sednaya Hapishanesi’nden çıkarılan cenazeler kentteki pek çok hastanenin morguna gönderildi. Şam merkezde bulunan Müctehit Hastanesi’ne 36 cenaze getirildi. Aileler hastaneye akın etti. En az 700 aile yakınlarına ulaşma umuduyla müracaatta bulundu.
Beşşar Esed’in insan mezbahasında yıllarca azaplara maruz kalan binlerce kişi Şam’ın düşmesiyle birlikte özgür kalmıştı. Fakat hâlâ bulunamayan on binlerce insan var. Suriyeliler dört bir koldan kayıp yakınlarını arıyor. Kentlerin merkezi noktalarına, mescitlere, hastanelere yakınlarının fotoğraflarını ve irtibat numaralarını asan vatandaşlar, gelecek umutlu bir haberi bekliyor. Kayıpların yanısıra cenazeleri çıkarılan esirler de hastanelere sevk edildi. Sevdiklerinden meyyit ya da canlı bir haber almak isteyen vatandaşlar hastanelere akın etti.
36 naaştan 24’ü yakınlarına teslim edildi. Geri kalan cenazelerin kimileri azap nedeniyle tanınmaz hale geldiği için DNA örnekleri alındı. Cenazelerin ağır azaplar sonucu öldürüldüğünü belirten Müctehit Hastanesi Müdürü Bessam El Hamed, “Kimlik tespiti için epey ilkel usuller kullandık. Kimi dişinden kimi bedenindeki bir izden teşhis edildi. Poşetlerin içerisinde kemik halinde gelen cenazeler de oldu. Kimileri ise rejim güçleri tarafından bir hafta evvel öldürülmüştü” dedi. El Hamed, Hastane’nin dış duvarlarındaki fotoğraflardan yakınlarını tespit etmeye çalışan vatandaşların, hastane morguna da giderek, azap izleri taşıyan cesetlerin ortasında yakınlarını aradığını aktardı. Cenazelerin tutulduğu odadan gelen makus kokular nedeniyle beşerler kötüleşip istifra etti.
Hastane önünde babasını arayan Muhammed Salih, “2019’dan bu yana hapisteydi babam. Adra Hapishanesi’ne götürdüklerini duyduk. 5 yıldır onu arıyorum. Biz Türkmeniz. Rejim her kısma zulmetti. Bugün hastanenin önünde bekliyoruz tahminen de cenazesini buluruz diye. Sağ değilse de ölüsünü bulup gömmek istiyoruz. Böylece biraz huzur bulabiliriz” diye konuştu.
Dayısı Zuheyr Ahmad Nesab’ı aramak için hastane önünde nöbet tutan Ali Hammud, “Dayım 13 yıldır Sednaya Hapishanesi’nde. Mahpustan çıkanlar ortasında yok. Onu arıyoruz. Rejimin azapları altında aklını yitirdiğini söylemişlerdi. Tahminen de çıktı ancak kimseye bizi anlatamadı” diyerek hislerini anlattı.
Hapishanelerden kurtulup şimdi ailesine ulaşamayan yüzlerce kişinin de akıbeti bilinmiyor. Ağabeyinin Sednaya’dan çıkanlar ortasında olduğunu söyleyen Beyha Sadallah, “Sosyal medyada bir görüntü gördüm. Sednaya’dan çıkmış. Fakat o günden beri göremedik. Nerede olduğunu bilmiyoruz. Tahminen de aklını kaybetti. Bizi bulamıyor. Ne yapacağımızı bilmiyoruz, çok çaresisiz. 2018’den bu yana hapisteydi. Ağabeyim Esed rejiminin askeri olmak istemedi. Muhaliflere katıldı. Bir subaydı ve muhalif saflara geçtiği için mahpusa attılar” sözlerini kullandı.
Beşşar Berhum, Lazkiyeli Alevi bir aktivist, 7 ay evvel Gazze’ye yönelik İran ve Esed rejiminin tavrını eleştirdiği için mahpusa atıldı. Şam’da katıldığı bir program sonrası Esed rejimi tarafından tutuklanan Berhum, idamla yargılanıyordu. 8 Aralık günü, devrimciler tarafından idamından 2 saat evvel kurtarıldı. Cezaevinden çıksa da ayakkabısızdı ve bir kişi ona ayakkabı verdi, bu ayakkabıyı hayatı boyunca saklayacağını söyledi. Esed rejimi, Alevilere de zulmetti lakin Berhum, Alevilerin rejime mecburilik nedeniyle dayanak verdiğini belirtti. Devletin sunduğu iş imkanları, Alevilerin rejime bağlı kalmalarının en önemli nedeni oldu. 63 yaşındaki Berhum, Esed rejiminin işlediği katliamları sıradan Alevilerin desteklemediğini lakin rejimin propaganda ile devrimcilerden korkmalarına neden olduğunu tabir etti. Devrimciler, Berhum’u öldü sanmıştı lakin onu sağ olarak bulup hür bıraktılar. Berhum, Suriye halkının eşit haklara sahip olacağı bir devlet istediğini ve eski tertibin geri gelmesini istemediğini söyledi. Aleviler de, öbür kümeler üzere yeni Suriye’nin modülü olmak istiyor.
AFAD’a bağlı 40 araç 120 kişilik grup, Sednaya Askeri Hapishanesi’nde mahsur kalmış olabileceği düşünülen bireyleri kurtarmak için arama tarama faaliyetleri yapmak üzere Suriye’ye gitti. AFAD’dan yapılan açıklamada, Suriye’de çöken rejimin Savunma Bakanlığı’na bağlı olan Sednaya Askeri Hapishanesi’nde mahsur kalmış olabileceği düşünülen bireyler için ağır arama kurtarma takımları görevlendirildiği belirtildi. AFAD Başkanı Okay Memiş de takımla birlikte Suriye’ye gitti. Hapishane önünde açıklamalarda bulunan Memiş, Esed rejiminin hareketlerinin önemli bir hata teşkil ettiğini, çalıştıkları alanların da kanıt niteliğinde olduğunun farkında olduklarını belirtti. AFAD’ın Suriye genelinde çalışmalar yürüttüğünü tabir eden Memiş, “Suriye’den talep geldi. Devletimiz de talimat verdi. Buraya geldik. PKK’dan kurtarılan bölgelerde de çalışıyoruz” diye konuştu.
Suriye’de çöken Baas rejiminin akabinde ülke genelinde arama tarama faaliyetleri kapsamında toplu mezarlar ortaya çıkarılıyor. Şam’da bulunan toplu ceset kalıntılarının akabinde Dera’ya bağlı İzraa ilçesinde da toplu mezarlar bulundu. Muhalif kümelerden yapılan açıklamada şu ana kadar 31 cesedin bulunduğu bilgisi paylaşıldı. Bölgede 12’den fazla toplu mezarın bulunduğu belirtilirken, tespit edilen ceset sayısının artabileceği bedellendiriliyor.