Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve Afet İdaresi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Özmen, dünyanın kıymetli zelzele nesillerinden biri olan “Alp-Himalaya Zelzele Kuşağı” üzerinde yer alan Türkiye’de çok sayıda sarsıntı üretme potansiyeli olan fayın bulunduğunu, bu açıdan Türkiye’nin sarsıntı tehlikesi ve zelzele aktivitesi yüksek ülkeler ortasında yer aldığını söyledi.
Türkiye ve yakın civarında meydana gelen sarsıntıların, Avrupa’nın ikinci en büyük zelzele müşahede istasyonuna sahip Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) tarafından işletilen 1143 zelzele kayıt istasyonu ile gece-gündüz, 24 saat takip edilip kayıt altına alındığını aktaran Özmen, Türkiye tarihinin en büyük zelzelelerinin 6 Şubat’ta 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde ve 13.24’de Kahramanmaraş Elbistan’da 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde görüldüğünü anımsattı.
Bu iki büyük zelzelenin de içinde yer aldığı Türkiye’nin Ocak-Haziran ortasındaki zelzele aktivitelerini pahalandıran Özmen, şöyle konuştu:
“Türkiye ve yakın civarında 1 Ocak-30 Haziran ortasında yani 2023’ün birinci altı ayında meydana gelen sarsıntı dataları incelendiğinde, 669’u 4,0-4,9 büyüklüğü ortasında, 58’i 5,0-5,9 büyüklüğü ortasında, 2’si 6,0-6,9 büyüklüğü ortasında ve 2’si 7,0-7,9 büyüklüğü ortasında olmak üzere toplam 52 bin 993 sarsıntı yaşandı.
Geçmiş yıllardaki zelzele datalarına bakıldığında, Türkiye ve yakın civarında ortalama yıllık 25 bin 978 sarsıntı görülürken, bu yılın 6 ayında neredeyse yıllık ortalamanın iki katı kadar zelzele meydana geldi. Bunun ana nedeni, 6 Şubat’taki iki büyük sarsıntının 9 saat ortayla meydana gelmesidir. Bu büyük zelzeleler beraberinde yerkürede birçok artçının yaşanmasına neden oldu.
Deprem bilgilerini aylık olarak değerlendiğimizde, bu zelzelelerin 3 bin 123’ünün ocakta, 14 bin 231’inin şubatta, 13 bin 958’inin martta, 9 bin 172’sinin nisanda, 7 bin 138’inin mayısta, 5 bin 371’inin haziran ayında meydana geldiği görüldü.”
TÜRKİYE, GÜNDE 4 SEFER, 4 VE DAHA BÜYÜK SARSINTIYLA SALLANDI
Doç. Dr. Bülent Özmen, 6 Şubat’ta yaşanan ve 11 ili etkileyen sarsıntılar hasebiyle yerkürenin en fazla harekete şubat ve mart ayında maruz kaldığına işaret ederek, “AFAD bilgilerine nazaran, 2023’ün başından günümüze kadar geçen 6 aylık süreçte ülkemiz, günde dört defa 4 ve daha büyük bir sarsıntıyla, üç günde bir sefer de 5 ve daha büyük bir sarsıntıyla sarsıldı.” diye konuştu.
Yılın altı ayında meydana gelen sarsıntıları vilayet bazında pahalandıran Özmen, “En fazla zelzele 15 bin 866 zelzele ile Kahramanmaraş’ta meydana geldi. Kahramanmaraş’ı 11 bin 199 sarsıntı ile Malatya, 4 bin 543 zelzele ile Adıyaman, 3 bin 508 sarsıntı ile Adana ve 2 bin 721 zelzele ile Hatay izledi. Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki büyük zelzeleden etkilenen 11 vilayet dışındaki başka vilayetlerde ise en fazla sarsıntı, 1378 sarsıntıyla Çanakkale’de, 1281 ile Muğla’da ve 954 ile de İzmir’de yaşandı.” sözlerini kullandı.
AFET İDARESİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI ÖNERİSİ
Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özmen, 6 Şubat’ta arka arda meydana gelen bu büyüklükteki zelzelelerin dünyada örneğinin görülmediğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Bu iki büyük sarsıntıdan edinilen derslerin, dünyada ve ülkemizde bilimsel ve kurumsal gelişmelerin enine uzunluğuna tartışılacağı bir zelzele şurasında ele alınması çok faydalı olacaktır. Böylelikle, sarsıntıya dirençli bir Türkiye yaratmanın yol haritası, son gelişmeler dikkate alınarak belirlenmiş olacaktır. Ayrıyeten Afet İdaresi ve İklim Değişikliği Bakanlığının kurulması da çalışmaların çok daha faal ve verimli bir biçimde yapılmasını sağlayacaktır.”